Zachowek to instytucja prawna, która chroni interesy najbliższych członków rodziny spadkodawcy. W sytuacji, gdy spadkodawca decyduje się na wydzielenie części swojego majątku na rzecz innych osób, osoby uprawnione mogą domagać się zachowku. Warto jednak zastanowić się, czy roszczenie o zachowek podlega przedawnieniu.
Co do zasady termin przedawnienia zachowku kierowanego do spadkobiercy przedawnia się po upływie pięciu lat od ogłoszenia testamentu. Roszczenie kierowane do zapisobiercy windykacyjnego przedawnia się z upływem pięciu lat od otwarcia spadku. W doktrynie i orzecznictwie przeważający nurt wiedzie liberalne podejście w zakresie obliczania terminu do zachowku, zgodnie z którym roszczenia związane z zachowkiem przedawniają się po upływie pięciu lat od momentu, w którym uprawniony dowiedział się o tytule swojego roszczenia oraz o osobie, która powinna mu ten zachowek wypłacić. Już w uchwale z 22.02.1972 r., III CZP 102/71, OSNCP 1972/7–8, poz. 127, Sąd Najwyższy wskazał, że „Termin przedawnienia przewidziany w art. 1007 § 1 k.c. nie biegnie dopóty, dopóki uprawniony do zachowku jest uważany z mocy prawomocnego postanowienia sądu za spadkobiercę testamentowego”. W uzasadnieniu uchwały wskazano, że termin z art. 1007 § 1 k.c. odnosi się do sytuacji, w których wiadomo, kto jest spadkobiercą testamentowym i komu ze spadkobierców ustawowych przysługuje roszczenie o zachowek. Stanowisko takie zostało przyjęte także w wyroku SN z 17.09.2010 r., II CSK 178/10, LEX nr 942800, w uzasadnieniu którego Sąd wskazał, że bieg terminu przedawnienia roszczenia uprawnionego z tytułu zachowku rozpoczyna się w chwili ogłoszenia testamentu jedynie wówczas, gdy wiedział on o przysługujących mu uprawnieniach.
Kontrowersje powstały w zakresie przerwania biegu terminu przedawnienia sprawy o zachowek. Również w odniesieniu do tego problemu stanowiska w literaturze są rozbieżne, natomiast orzecznictwo w większości przyjmuje liberalną wykładnię. Przykładowo wskazać można uchwałę SN z 10.10.2013 r., III CZP 53/13, OSN 2014/4, zgodnie z którą wszczęcie przez uprawnionego do zachowku postępowania o stwierdzenie nabycia spadku na podstawie ustawy przerywa bieg przedawnienia roszczenia o zachowek należny od spadkobiercy ustawowego.
Częstą sytuacją w toku sprawy o zachowek jest zaniżenie wartości zachowku. Zaniżenie wartości zachowku wynika z nieznajomości wartości przedmiotów wchodzących w skład spadku. W takiej sytuacji należy pamiętać, że wytoczenie sprawy o zachowek na kwotę niższą przerywa bieg przedawnienia ogólnie co do zachowku. Oznacza to, że w toku sprawy możemy podwyższyć sumę dochodzonego zachowku. Przedawnienie zachowku jest istotnym zagadnieniem, które powinno być brane pod uwagę przez osoby planujące sprawy spadkowe. Ważne jest, aby osoby uprawnione do zachowku działały w odpowiednim czasie, aby uniknąć utraty swoich praw. Warto także pamiętać, że w przypadku, gdy spadkodawca zawarł umowę o darowiznę, termin przedawnienia zaczyna biec od momentu, gdy osoba uprawniona dowiedziała się o dokonaniu darowizny.
Podsumowując, zachowek rzeczywiście podlega przedawnieniu, dlatego kluczowe jest, aby osoby, które czują się pokrzywdzone w wyniku testamentu lub darowizny, zasięgnęły porady prawnej i podjęły odpowiednie kroki w celu dochodzenia swoich praw w odpowiednim czasie.
Więcej o dziedziczeniu na:
Adwokat Bytom niegodność dziedziczenia
Adwokat Sylwia Petelicka - adwokat/prawnik z Bytomia. Zakres usług adwokata z Bytomia: sprawy rodzinne, karne, cywilne. Prawnik rodzinny w Bytomiu prowadzi sprawy o rozwód, rozdzielność majątkową, podział majątku wspólnego, sprawy spadkowe, o zachowek. Adwokat z Bytomia zajmuje się również sprawami karnymi. Prawnik w Bytomiu ds. budowlanych.
Strona www stworzona w kreatorze WebWave.